Geschiedenisles

Een uurtje vliegen en wat treinen en dan sta je ineens op het station van Carlow, voor een korte wandelvakantie. In ons guesthouse hangt de prettige sfeer van professionaliteit gecombineerd met particuliere smaak. Voor de duur van ons verblijf mogen we ons thuis wanen in het huis dat wildvreemden voor ons hebben ingericht. De koffers worden naar boven gebracht en koffie wordt geserveerd in de sittingroom.

Naast de gebruikelijke folders over touristische atracties in de omgeving vind ik op de salontafel een boekje van een lokale journalist over de geschiedenis van Carlow County. Volgens de schrijver ligt Carlow als graafschap en als stad in het centrum van de Ierse geschiedenis. In geen enkele andere county schijnen zich in het landschap nog zó veel archeologische sporen te bevinden van lang voor het begin van onze jaartelling. Later, in de Middeleeuwen lag de stad op de route van Dublin naar de provincie Munster en daardoor was dit lange tijd een plek van groot strategisch belang. De Brits-Normandische overheersers bouwden in het begin van de dertiende eeuw een fort op de plek waar twee waterstromen bij elkaar kwamen. In de loop van de eeuwen werd de vesting steeds door wisselende partijen bezet en de tegenpartij deed dan weer verwoede pogingen om het bouwwerk te verwoesten. Uiteindelijk was het echter een 19e eeuwse psychiater die het fort praktisch met de grond gelijk wist te krijgen. Hij wilde het eeuwenoude monument gaan gebruiken als een gesticht voor geesteszieken en om meer ruimte te krijgen probeerde hij met behulp van explosieven de buitenmuren wat dunner te maken. Zijn onderneming wordt beschreven als een typisch geval van 'sunday morning madness' en met de enorme verwoesting die hij aanrichtte lijkt ook een abrupt einde aan Carlow's rol in de geschiedenis te zijn gekomen.

Wanneer we later door het stadje wandelen vinden we veel terug van wat ik juist heb gelezen. De éne muur die nog over is van het Normandische fort; de Aardappelmarkt waar de zo dramatisch neergeslagen opstand van 1798 begon en de kathedraal die naast bisschopszetel ook een symbool van nationale emancipatie is. Het weer werkt niet mee en daarom gaan we op zoek naar een geschikte plek om te schuilen en wat te eten. Helaas is het met prijzen onderscheiden restaurant definitief gesloten; net als een aantal andere horeca gelegenheden en winkels. We komen langs dichtgetimmerde huizen met opgeschilderde ramen en deuren, zodat het geheel toch nog wat leefbaar lijkt. Verder leidt ook het memorial-centrum een ogenschijnlijk zieltogend bestaan. Alleen het moderne winkelcentrum doet goede zaken.

We belanden in een pub met de naam 'Teach Dolmain', naar een lokaal hunebed en het hele interieur ademt geschiedenis. De negentiende eeuwse grafures van heidense grafmonumenten zijn natuurlijk een inkoppertje. Maar op enkele plekken zijn ook vitrines in de muur ingemetseld, met daarin roestige wapens met namen als 'throat cat' en 'back stab'. Volgens kleine begeleidende tekstjes werden deze dolken vroeger door de revolutionairen gebruikt bij hun zogenaamde 'nachtelijke actieviteiten'. Verder heeft de eigenaar van de pub enkele urnen en ander oud aardewerk verzameld; samen met replica's van keltische sieraden en vroeg-middeleeuwse religieuze objecten. De eveneens geëxposeerde zelf gekleide druïde moet hem verder maar vergeven worden.

Achterin, in het rustige gedeelte zijn op de muren tenslotte een aantal onbegrijpelijke spreuken geschilderd. Van de Poolse ober valt natuurlijk niet te verwachten dat hij ons kan vertellen wat bijvoorbeeld 'Tá stór mór gcofra Criost' betekent, maar iets in zijn blik lijkt te verraden dat hij de tekst nu pas voor het eerst opmerkt. De manager wordt er bijgehaald, maar ook hij heeft geen idee van wat er staat. Onverschillig haalt hij zijn schouwders op terwijl hij over gaat tot het opnemen van onze bestelling.

Voor het eten willen we eigenlijk eerst nog een lokaal bier proeven, maar dat blijkt een probleem. Er is Guiness en volgens de manager wordt er ook Carlsberg in Ierland gebrouwen. Verder is er nog een bier uit Kilkenny, maar niets uit Carlow zelf. Ze hebben het wel gehad, maar het verkocht niet goed. Wat uitdagend vraag ik hierop of de locals soms niet trots zijn op hun stad. Het antwoord zegt alles: 'Ze zijn wel trots, maar ze willen er niet voor betalen.'