Traditiegetrouw

Voor een onderzoeksopdracht heeft Pelgrim een week in de provincie gezeten. Een gemeentearchief aan het eind van een lokaal spoorlijntje, meters dossiermappen, eeuwenoude perceelgrenzen en bestuursstructuren, veel traditie en een keur aan anekdotes trof hij er aan. Nu is hij terug en deelt hij zijn ervaringen met huisgenoot Vrijer.

'Het is alsof je een tijdreis maakt wanneer je door dat archief gaat. De stamlijst wordt al vijf eeuwen bijgehouden en al even lang zijn alle gebruikers van het land bekend. En dan heb je daarnaast nog alle kleine aantekeningen die door verschillende administrateurs in de kantlijn bij de rekeningen gekrabbeld zijn. Pareltjes gewoon! Stel je voor, halverwege de achtiende eeuw heeft een verre neef van de wijnkopers-tak zijn tante uit het domineesgeslacht de administratie uit handen gepraat door zich voor te doen als belastingadministrateur. En drie jaar later treden beide families plots weer eensgezind op, wanneer er een taxatie van een boerderij uitgevoerd moet worden. En die boerderij is vandaag de dag nog altijd een onderdeel van het areaal en daar heb ik dus met de kerkvoogdij en de provisoren de jaarlijkse inspectie meegemaakt. Beetje praten met de pachter, traditionele borrel in de stal en dan in een dorp verderop het jaarlijkse memoriemaal ter nagedachtenis aan de stamvader heer Berent. En daarbij komt de burgemeester speciaal de ossehaas aansnijden met een mes uit 1618. Maar als je die mensen dan zou vragen waar dat gebruik op gebaseerd is en waar dat mes nou vandaan komt; sinds wanneer de kerkvoogdij bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt of waarom de verwanten tegenwoordig geen stemrecht meer hebben, dan weet men dat niet. En daar begrijp ik dus níets van! Hoe kun je het nou hebben over de traditie en de historische relevantie van een stichting als je je eigen verleden niet eens kent!'

Doorpratend over dit gebrek aan kennis neemt de opwinding bij Pelgrim toe, maar Vrijer plaatst alles met een simpele opmerking weer in het juiste perspectief: 'Waarom zou je je geschiedenis moeten kennen, als je het zelf bènt?'