Vrijheidsbeperking

Machines werken in dromen meestal niet zoals verwacht en teksten zijn doorgaans onleesbaar.

Ik ken deze wetmatigheid uit eigen ervaring. Recentelijk is het mij bijvoorbeeld overkomen dat ik in mijn pc een extra ingang voor vhs-cassettes ontdekte. Verder heb ik in het verleden wel eens achteruit gefietst. En de auto die niet meer remt is natuurlijk een bekende klassieker. Een ander recent voorbeeld is dat ik een stuk Engels begon te lezen, maar geen samenhang in de onbegrijpelijke woorden kon ontdekken. Hierop heb ik mezelf toen verteld dat het waarschijnlijk Middeleeuws Engels was. Ook overkomt het me wel dat ik begin te lezen, maar dat ik de ogen dan niet open kan houden en dat ik dan in mijn droom in slaap val. En tenslotte bevatten tijdschriften en stripboeken die ik dromend opsla nooit de beloofde inhoud.

Nu is mij verteld dat ik, als ik mij op dergelijke abnormaliteiten ga concentreren al slapend een bewustzijnsniveau kan bereiken waarop je je dromen kunt gaan sturen. Maar iedere keer dat ik dat tot nu toe geprobeerd heb, realiseerde ik me gelukkig nog net op tijd dat juist het onverwachtse dromen zo leuk maakt.

Koffiepraat

'Ja, nee, echt. Van een beetje fatsoenlijke interne communicatie hebben ze binnen deze toko nog nooit gehoord. Over Jan bijvoorbeeld, dat hoorde ik pas dinsdag!

Ik zat al tijden op dat rapport van hem te wachten en ik dus maar denken dat hij gewoon lui was en weer eens uit zijn neus zat te vreten. Stel je voor, ik had al een boze mail klaar. Maar goed dat ik nog net op tijd hoorde dat hij weer in het ziekenhuis ligt. Ik heb hem toen maar direct even gebeld, want dat is toch ook niet niks. En weer niemand die natuurlijk zijn nummer voor me had. Op het secretariaat wisten ze ook niks. Toen heb ik dus uiteindelijk eerst zijn vrouw moeten bellen en die heeft me toen zijn nummer in het ziekenhuis gegeven. Ja nou, hij houdt zich in ieder geval goed, gezien de omstandigheden. Maar hij is natuurlijk gewoon terminaal. De dokters hebben het over enkele maanden tot een paar jaar. En dat hij hier niet meer terug komt is dus ook gewoon wel duidelijk.

En daar moet jij natuurlijk ook rekening mee gaan houden, want op deze manier zitten ze hier straks werkelijk te spríngen om jouw stuk extra expertise.'

Nalatenschap

Het is een maaltijd die ik 's middags bij mijn oma had kunnen krijgen: vlees gebakken in Croma, groente uit een potje met voor de lekker een extra lepel appelmoes over de aardappels en toe een bakje vla.

Het ging de laatste tijd allemaal wat minder gemakkelijk met het huishouden, maar ze wist zich toch nog best te redden. En de meeste boodschappen deed ze ook nog steeds zelf. Alleen als er iets bij de supermarkt in het centrum in de reclame was, dan vroeg ze haar buurvrouw wel eens of die niet wat voor haar mee kon brengen. Die acht pakjes braadboter waren bijvoorbeeld prima houdbaar en kwamen altijd wel op. Voor de rest had ze weinig nodig. Bij het ontbijt at ze één of twee sneetjes brood met dieet-margarine tegen de cholesterol en daarbij nam ze dan net als bij het warm eten een bakje vla, omdat ze van melk het slijm kreeg. En 's avonds nam ze dan een augurk bij haar broodje.

Met de koelkast lag ook een groot deel van het overige huisraad op straat en ik blijf me afvragen wat na die vervuilde bovenwoning haar volgende bestemming zal zijn geweest.

(Vryage)

De hulplijn

Vanochtend belde ik een nummer waarbij gebruik gemaakt werd van spraakherkenning. Althans, dat werd gezegd. Ik ben er van overtuigd dat achter de computerstem die je te woord staat een enorm team van telefonistes schuil gaat.

Als je een nummer in een keuzemenu kiest, word je achter de schermen gewoon zoals vroeger via een schakelbord doorverbonden. En als je iets inspreekt, dan wordt snel een antwoord ingetypt dat de computer dan voorleest. Ik vind dit een heel beklemmende gedachte. Als het rustig is, zullen de medewerkers van het telefoonnummer wel met elkaar praten over wie ze allemaal aan de lijn hebben gehad en wat voor dingen de mensen allemaal zeggen. Ze lachen dan allemaal heel hard als iemand bijvoorbeeld vertelt dat die meneer met die nasale stem, die altijd eerst omstandig zijn keel schraapt en dan uiterst langzaam zijn tekst inspreekt, weer gebeld heeft. Of ze laten de computer voor de grap naar de boordmaat, in plaats van de schoenmaat vragen.

Maar dat laatste doen ze maar heel zelden, want de mensen mogen geen achterdocht krijgen.

Overschat

In honderd jaar is er nooit iets verbouwd aan dit pand en alles staat volledig volgepropt. Stoelen, lampen, planten, tafels, kranten, beeldjes, rekjes, potjes, lijstjes, flesjes. Ik uit mijn verwondering en krijg te horen dat dit allemaal niet relevant is; het gaat om de vaste collectie en die is boven.

Vanaf de overloop val ik van de ene verbazing in de andere. Ik wordt drie minuten alleen gelaten in een kamertje met sculpturen uit visgraat: Inuït op een hondenslee, een giraffe, de Lockheed-affaire, de gijzeling op de Franse ambassade, een levensgrote buste van een man. Allemaal graten. Perverse schoonheid. Alles genummerd en gedocumenteerd in een catalogus. Ik laat me meevoeren naar de slaapkamer. Alle wanden hangen vol schilderijen en collages. Alles genummerd en in ondeelbare vlakken geschikt. Los van elkaar heeft het werk geen betekenis. Het schilderij van Congo bij het masker uit Afrika bij het masker van Medusa, bij het beeld van Eudipus, bij het schilderij van 'oh die poes' Poekie. De catalogus beslaat vijfhonderd pagina's beschrijvingen, toelichtingen, biografische uitweidingen en schematische tekeningen van de opstelling. Drie jaar schrijfwerk dat samen met foto's van ieder object bewaard wordt in de brandkast. Talrijke gedenkborden voor een overledene en vooruitwijzingen naar de eigen zee-begrafenis. En dan door de doorloopkast naar de wereldkamer. Links Amerika, rechts Europa, met als overbrugging de Afrikaanse leeuw en de Leeuw van Judah. Een rookgordijn, het bamboegordijn, het millenium. Weer terug op de overloop, ordners vol getypt papier. Onderzoek naar geheime samenzweringen tegen Hitler, door de Britse en Hollandse Kroon. Een familiegeschiedenis die nooit gepubliceerd mag worden, de autobiografie waar nog twee keer vijf jaar van geschreven moeten worden. En nog is het verhaal niet verteld.

Ik dacht een prachtig ervaring op te gaan doen. Maar inmiddels schrijf ik een nachtmerrie van me af.