zaterdag, december 31, 2005

Donkere dagen

In tegenstelling tot andere jaren hebben Pelgrim en Vrijer tweede kerstdag dit jaar niet samen doorgebracht. Vrijer moest draaien voor zijn nieuwe documentaire over alleenstaanden in vakantiehuisjes en Pelgrim is daarom maar ingegaan op een uitnodiging waar hij eigenlijk helemaal geen zin in had.

Voor de twee huisgenoten was het een novum geweest. Traditie is doorgaans de gouden regel van hun vriendschap en met name kerst is daar een voorbeeld van. In goede jaren was tweede kerstdag een dag vol drank, eten en blijdschap en wanneer het contact eens een tijd wat minder was, dan fungeerde deze dag als een soort onderhoudsbeurt voor hun vriendschap. Met zijn wrange humor had Vrijer dan wel eens gesproken van 'het goedmakertje voor een verknald jaar'. Maar al had hij soms van de andere kant van het land moeten komen en één keer zelfs eerder moeten terugkeren van een stedentrip naar London, tóch was hij ieder jaar weer trouw van de partij geweest. Waarom het nu uitgerekend dít jaar allemaal anders was gegaan was echter onduidelijk gebleven; Vrijer had niet eens de schíjn van een excuus gepresenteerd. En Pelgrim had zich daarom voorgenomen om dan oudjaarsavond maar als evaluatie-moment aan te grijpen.

Maar toen was dat sms-je gekomen: 'Sneeuw en ijzel. Geen OV. Zit vast. alvast goede jaarwisseling.'

woensdag, december 28, 2005

Cocagne

Het was herfstvakantie en ik had een doos vol stripboeken naast me op de achtertbank. Mijn broertje was ook mee, maar dat doet verder niet ter zake. We gingen naar familie in het Zevengebergte en kwamen eerst in een uren-lange file terecht. Met die bergen deed me dat toen vreemdgenoeg denken aan de rijstebrijberg uit het sprookje.

Van het lange weekend herinner ik me dat ik voor het eerst een compact-disk zag en dat er kermis was in het dorp beneden in het dal. Verder herinner ik me vooral de nachtelijke avonturen met mijn nichtje. Terwijl we stiekum naar buiten gingen vertelde ze me in de tuin over schoolfeesten, jongens in haar klas en over een vriendinnetje dat vergeten was iets onder haar rokje aan te doen toen ze naar school ging. Ook lagen we later op haar bed lang naar het plafond te kijken en spraken we over dingen die ik me niet meer herinner. Wel weet ik nog dat we het plan om de enorme denne-appel van het kleine boompje van de buurman af te breken, toch maar niet hebben uitgevoerd. Tenslotte spraken we af dat ik zou gaan sparen zodat ik eens alleen met de trein uit logeren zou kunnen komen.

In Luilekkerland kraait aan het einde plots een haan en ik denk dat dat ook bij ons is gebeurd. We hebben het in ieder geval nooit meer over dat weekend gehad. En soms vraag ik me zelfs af of het alemaal wel echt gebeurd is.

maandag, december 19, 2005

Bezwering

Na vier uur rijden komen we aan in een andere eeuw. We stoken er een houtkachel, hebben geen bereik op onze mobiel en zelfs in onze kluskleren zien we er nog hopeloos modieus uit.

Negentig jaar geleden is hier alles zo goed als met de grond gelijk gemaakt en veel is nooit meer opgebouwd. Midden in het dorp bevinden zich vreemde stukken braakliggende grond; braamstruiken en restanten muur hebben slechts een enkele keer het veld moeten ruimen voor moestuintjes of een extra parkeerplek. Ook de huizen die het oorlogsgeweld wél hebben doorstaan, dragen tot op de dag van vandaag in hun muren de sporen van ingeslagen kogels. De bloedige niets ontziende strijd echoot wanneer je het wilt zien nog immer over de kale, besneeuwde velden. Vreemde kuilen en greppels herinneren aan loopgraven en vernietigende explosies. En in déze wereld gaan wij vrienden helpen met het opknappen van hun pas verworven vakantiehuisje.

Er moet een daad gesteld gaan worden. De witte sneeuw alleen is niet afdoende om de vervlogen ellende te vergeten. Daarom gaan we eerst een sneeuwvrouw maken, met dikke borsten en een vrolijke lach.

(Vryage)

donderdag, december 15, 2005

Kerstsfeer

Voor dit stukje voer ik Ome Cor op, omdat hij zulke dingen beter weet te verwoorden:

'Ja, ik woon hier nou al zowat heel mijn leven. Alleen toen ik op zee zat ben ik een paar jaartjes weg geweest. En toen ik weer aan wal kwam ben ik direct weer terug gekomen. Ik zeg altijd maar zo: mijn wiegie hep hier gestaan dus mijn graf motte ze hier ook graven. Ja, er is natuurlijk wel veel veranderd door de jaren heen met al die buitenlanders en zo. Ik heb er verder geen last van hoor, maar het is wel anders. Ja, wat zal ik zegge? Kijk wij waren vroeger ook bepaald geen lieverdjes, dus daar wil ik verder niks van zegge. En met al die mooie buitenlandse vrouwtjes vind ik het er op straat eigenlijk best wel op vooruit gegaan. Maar op den duur krijg je toch wel eens het gevoel alsof je de hele tijd op vakantie ben ofzo. Prima eten hebben die mensen hoor, daar niet van. Ik moest er eerst natuurlijk wel effe aan wenne. Maar toen ik nog op zee zat, heb ik wel gekkere dinge motte vrete. Nee, ik vind het zelfs wel lekker nou. Maar het zit hem in die kleine dingen weet je niet?

Met pasen ken je hier keurig paaseitjes kopen en met Sinterklaas heb je hier overal pepernoten. Dat is allemaal geen probleem. Maar zo'n klein rot boompie voor met de kerst, dat ken je hier nergens krijgen. Kijk en dat zijn dan van die dingen, die vind ik eigenlijk wel jammer.'

dinsdag, december 13, 2005

Dagelijkse belevenissen

Zó stelde ik het me vroeger voor: een kamer vol boeken, met een bureau vol documenten, een schemerlampje en een hele mooie oude stoel. En dan zou ik daar zijn en inzichten krijgen en geheimen doorgronden.

Nu ben ik groot en heb ik een prachtige werkkamer tot mijn beschikking. Soms zit ik er hele dagen; van ochtend tot avond. En soms vergeet ik zelfs te eten of te drinken. Dan lees ik of schrijf ik. Of ik kijk op beeldschermen en in boeken. Dan is mijn wereld een kleine vierkante kamer. Dan hoor ik soms kinderen buiten spelen, maar dat dringt dan niet tot me door. Er zijn dan soms sirenes of klokken te horen, maar dat laat ik dan voorbij gaan. En ik krijg dan ook wel eens een telefoontje van mijn lief; zo in de trand van: 'ben je al buiten geweest? Want het is prachtig weer.' Maar ik doe daar dan niks mee, omdat ik met iets anders bezig ben. Maar als mij dan 's avonds gevraagd wordt wat ik heb meegemaakt, dan heb ik niks te antwoorden.

Om toch ook weer eens iets te beleven ben ik vanochtend aan de eettafel gaan werken. En zo heb ik bij het avondeten een flammend betoog kunnen houden over hoe overbodig dure handsfree-sets zijn.
(Vryage)

woensdag, december 07, 2005

Vertrouwelijke omgang

Hoe mensen op je reageren en wat je zelf denkt zegt veel over wie je bent:

We hadden een vroege afspraak. Al om tien uur stond ik op de stoep om de documenten in te zien. Toen mijn gastheer rond twee uur echter weg moest, waren we nog lang niet door de stapel heen. Ik stelde voor dat ik een andere keer terug zou komen om de rest door te nemen, maar dit bleek niet nodig. Ik kon gewoon blijven doorwerken, tot ik klaar was. Daarna hoefde ik de deur maar achter me dicht te trekken. En zo zat ik plotseling alleen op een immense tot kantoor omgebouwde bovenverdieping, met daaronder twee niet minder kapitale woonlagen, van een man die ik nauwelijks ken. Ik richtte mij maar weer op mijn werk en probeerde niet te veel onder de indruk te zijn van het in mij gestelde vertrouwen. De stapel paperassen naderde haar einde en ondertussen hoorde ik iemand thuiskomen. Toen ik alles dat van belang leek gekopiëerd had, ruimde ik op, verliet ik de zolder en begaf ik me door de lege woning. Bij de voordeur trof ik de dochter des huizes aan die in het geheel niet verbaasd leek dat ze een wild vreemde in haar huis tegen kwam. Ze had het veel te druk met het binnenlaten van drie onguur uitziende jongens.
Terwijl ik vertrok bedacht ik dat alles wat die gasten nu uit zouden gaan spoken, mij in de schoenen geschoven zou kunnen worden.

donderdag, december 01, 2005

Documenteren

Dat ik tijdens het IDFA veel films zie heeft invloed op hoe ik mezelf en mijn omgeving zie.
Ik kom aan op het station en ga naar mijn fiets. (Over de schouder gefilmd.) Ik haal mijn fiets van het slot en uit de stalling. (aantal korte close ups) Ik fiets door de stad. (weer over de schouder getoond en met ademhalen) Er is een café te zien en ik kom om de hoek aanfietsen en betreed het pand. (Statisch totaalshot. Als de deur open gaat klinkt er muziek.) Ik kom binnen (Camera intern, recht in gezicht. harde muziek.) Het is druk en vol in het café ('pan' halftotaal door ruimte, eindigend bij mij.) Ik zie mijn lief en haar collega's. (Inzoomen tussen andere cafébezoekers door) Ik ga naar ze toe. (Weer volgen over schouder) Er wordt gezoend en gegroet (half totaal van schuin achter. Veel herrie; niks te verstaan) Ik probeer een aantal keer aan de gevoerde gesprekken deel te nemen, maar dat lukt niet. ('En profiel') De groep en mijn lief gaan verder zonder mij. (Camera beweegt van groep naar mij alleen, half-totaal, met een vol en druk café achter mij.) (Scénes van bierbestellen, pratende en lachende mensen en ik alleen, met een bijna leeg glas bier) Ik drink mijn glas leeg. (close up) Ik zet het glas met een beslist gebaar terug op de bar. (half totaal schuin van achteren.) Ik loop naar mijn lief en zeg haar iets in haar oor. (weer over mijn schouder en tekst door omgeving niet te verstaan.) Ik draai me om en loop resoluut naar de deur, het café uit. (Camera blijft stil staan; volgt mij met 'pan': ik naar camera, er langs en dan er vanaf.) Mijn lief en de groep blijven verbaasd achter. Alle gesprekken zijn gestaakt (Groep in halftotaal van voren.) Ik pak mijn fiets en vertrek. (Totaal café.) Ik fiets weg. (Camera rijdt in half totaal voor me uit en toont café op de achtergrond.)

Nu zou je verwachten dat mijn lief naar buiten komt, om mij na te roepen of achter mij aan te gaan. Maar dit is geen film.